Seksueel grensoverschrijdend gedrag bestaat in alle vormen en maten. Dit kan zowel fysiek als online. Door een bekende en onbekende. Een persoon met leeftijdsverschil en door leeftijdsgenoten. Belangrijk voor ieder wie in vertrouwen wordt genomen om een verhaal mee te delen is dat ELKE vorm van misbruik serieus moet worden genomen. Ook een eenmalige betasting, sexting of intimidatie kan verstrekkende gevolgen hebben. Elke vorm van misbruik vergroot de kans op herhaling.
Na een ongewenste seksuele ervaring is het fijn voor het slachtoffer dat er iemand voor hem/haar/hen is. Iemand die steun kan geven, kan luisteren naar de ervaring en weet wat hij/zij/hen kan doen wanneer iemand een ongewenste seksuele ervaring, zoals seksuele intimidatie heeft meegemaakt.
Er is geen vaste volgorde voor het hulpproces. Bekijk dus samen met het slachtoffer welke hulp nodig is en welke acties hij/zij/hen kan ondernemen. Hierin kun je veel steun bieden.
Wat kun je zeggen of doen wanneer iemand je vertelt over seksuele intimidatie/seksueel geweld?
Onderstaand lees je enkele tips over wat jij kunt zeggen en hoe je iemand kunt steunen in een situatie als deze. Jij kunt veel voor iemand betekenen door rustig te blijven en te luisteren naar wat de ander zegt.
Luister met aandacht, laat je niet afleiden tijdens het gesprek. Knik bevestigend en laat weten dat je deze persoon echt hoort. Vat zo nu en dan samen wat je hebt gehoord. Veel slachtoffers vinden het eng om hun verhaal te delen. Zij zijn bang om niet geloofd te worden. Weet je even niet wat je moet zeggen, spreek dat gewoon hardop uit. Luisteren is vaak al heel betekenisvol.
Vragen die je kunt stellen zijn open vragen, beginnend met wat, welke, hoe. Voorkom dat je vragen stelt, beginnend met waarom. Waarom heeft een beschuldigende ondertoon en zal het schuldgevoel in het slachtoffer voeden. Voorbeeld vragen zijn:
- Wat wil je erover vertellen?
- Wat gebeurt er met jou wanneer je terug denkt aan deze ervaring?
- Wat raakt jou het meest?
- Welke emotie heeft bij jou de overhand op dit moment?
- Hoe voelt dat?
- Wat zit jou het meeste dwars?
- Wat komt er bij je op?
- Wat is voor jou het meest vervelend?
- Wat zou jij zelf nu willen?
- Wat heb jij nodig?
- Hoe kan ik je helpen?
Steunen
Je hebt misschien wel vragen die jij graag wilt weten, maar bij het slachtoffer ongewenste gevoelens kunnen oproepen of zelfs beschuldigend kunnen overkomen. Probeer er voor hem/haar/hen te zijn en steun te bieden. Accepteer het wanneer iemand niet gelijk alles wil/kan vertellen. Wees je ook bewust van emoties, jouw eigen emoties en die van de ander. Iedereen reageert anders op een heftige situatie. Sommige mensen worden boos of juist heel verdrietig. Anderen kunnen lachen of zichzelf afsluiten, ter bescherming van hun eigen gevoel. Accepteer dat deze emoties er mogen zijn.
Stel vragen over aanraking
Mensen die een ongewenste seksuele ervaring hebben meegemaakt willen soms een tijdje liever niet aangeraakt worden. Een goedbedoelde kus of knuffel kan veel ongewenste herinneringen en spanningen oproepen. Vraag hierom dus altijd of dit oké is of laat de ander het initiatief nemen.
Wanneer je een liefdesrelatie hebt en jouw partner een nare ervaring heeft meegemaakt kan seksueel contact moeilijk zijn. Zet hem/haar/hen nooit onder druk om te vrijen. Vraag wat de wensen van je partner zijn en praat samen over seksualiteit en intimiteit en heb geduld.
Praktische hulp
Kan ik boodschappen voor je halen? Wil je dat ik je breng naar die afspraak? Waar heb je hulp bij nodig? Praktische hulp kan heel fijn zijn voor iemand met een traumatische ervaring. Sommige dingen die normaal heel simpel lijken kunnen nu een enorme opgave zijn. Vraag daarom of je iets voor hem of haar kunt doen/betekenen.
Respecteer keuzes
Iemand die een ongewenste seksuele ervaring heeft staat voor een aantal keuzes en vragen. Kan ik aangifte doen? En wil ik dat wel? Psychologische hulp of niet? Maak ik een melding of niet?
Het is belangrijk dat hij/zij/hen goede informatie krijgt en vervolgens de keuze zelf maakt op een eigen tempo. Dit kan tijd kosten. Jij kunt helpen door geduldig te zijn en te blijven luisteren.
Vertel het verhaal niet door
Laat iemand zelf bepalen wie mag weten wat er is gebeurd of niet. Vertel zijn/haar/hen verhaal alleen met toestemming.
Vergeet jezelf niet
Misschien ben je zelf ontzettend boos op de pleger of voel je je schuldig, machteloos of verdrietig dat jij deze ervaring niet hebt kunnen voorkomen. Ook jij moet je emoties kwijt kunnen. Het is hierbij belangrijk dat je iemand anders zoekt met wie je kunt praten. Dit kan bijvoorbeeld een psycholoog of coach zijn. Vertel je naaste wel dat je hulp zoekt bij anderen.
Meldpunt seksuele intimidatie
Maak een melding bij het meldpunt seksuele intimidatie. Dit kan en mag altijd anoniem en ook als het al een tijdje geleden is dat het heeft plaatsgevonden.
Meldingen die binnenkomen geven een beeld van de zogenoemde “hotspots” hiermee kunnen wij, samen met de gemeente, politie en handhaving zorgen voor extra veiligheidsmaatregelen. Denk hierbij aan cameratoezicht, extra controles en voorlichtingen. In elke stap is het belangrijk dat je de keuze van het slachtoffer respecteert. Ga hier nooit overheen.